Nguồn chứng cứ tố tụng hình sự là nguồn chứa đựng thông tin để cơ quan có thẩm quyền có cơ sở xét xử. Hiện tại, BLTTHS 2015 công nhận nhiều các nguồn chứng cứ khác nhau và các nguồn chứng cứ này trở thành chứng cứ khi được cơ quan có thẩm quyền công nhận. Việc làm rõ khái niệm chứng cứ và nguồn chứng cứ, cũng như làm sáng tỏ các loại nguồn chứng cứ có ý nghĩa quan trọng để vụ án được giải quyết khách quan, chính xác và đúng pháp luật. Như vậy, có những nguồn chứng cứ tố tụng hình sự nào được pháp luật hình sự công nhận. Dưới đây, Luật Duy Hưng xin giải đáp vấn đề này như sau:
1. Nguồn chứng cứ trong tố tụng hình sự là gì?
“Nguồn chứng cứ” là những sự vật chứa đựng chứng cứ, chứa đựng các thông tin tồn tại trong thực tế khách quan, liên quan đến vụ án được thu thập theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định.
2. Các loại nguồn chứng cứ
Căn cứ Điều 87 BLTTHS 2015 quy định Chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn:
– Vật chứng
– Lời khai, lời trình bày
– Dữ liệu điện tử;
– Kết luận giám định, định giá tài sản;
– Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án;
– Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác;
– Các tài liệu, đồ vật khác.
a. Vật chứng
Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết phạm tội, vật là đối tượng của tội phạm, tiền hoặc vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.
Ví dụ:
– Vật chứng được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội. Đây là vật dùng gây án như dao, súng, gây,.. hoặc các công cụ hỗ trợ việc phạm tội như các phương tiện giao thông, thông tin liên lạc,…
– Vật là đối tượng của tội phạm mà thông qua việc tác động vào vật đó người phạm tội gây thiệt hại cho quan hệ xã hội nhất định như Tài sản bị chiếm đoạt, giấy tờ, tiền giả,… Đặc điểm cơ bản của vật chứng thể hiện ở chỗ vật chứng ở dạng vật chất, nhận thấy bằng giác quan con người, có tính khách quan nhưng cũng dễ bị tác động và mất đi tính khách quan.
b. Lời khai, lời trình bày
Lời khai lời trình bày của người làm chứng, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người tố giác, người chứng kiến, người bị giữ, bị tố giác, người bị bắt, bị can, bị cáo cũng là những nguồn chứng cứ quan trọng.
Đặc điểm loại chứng cứ này lưu trữ trong ý thức chủ quan của con người nêu tính khách quan của lời khai dễ bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh; năng lực tâm sinh lý chủ quan;…có thể ảnh hưởng bởi lợi ích, mối quan hệ người tham gia tố tụng trong vụ án hình sự.
c. Dữ liệu điện tử
Căn cứ Điều 99 BLTTHS 2015 quy định về Dữ liệu điện tử.
Dữ liệu điện tử là kí hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự được tạo ra, lưu trữ, truyền đi hoặc nhận được bởi phương tiện điện tử.
– Dữ liệu điện tử được thu thập từ phương tiện điện tử, mạng máy tính, mạng viễn thông, trên đường truyền và các nguồn điện tử khác.
– Giá trị chứng cứ của dữ liệu điện tử được xác định căn cứ vào cách thức khởi tạo, lưu trữ hoặc truyền gửi dữ liệu điện tử; cách thức đảm bảo và duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu điện tử; cách thức xác định người khởi tạo và các yếu tố phù hợp.
d. Kết luận giám định
Căn cứ Điều 100 BLTTHS 2015 lý giải: “Kết luận giám định” là văn bản do cá nhân hoặc cơ quan, tổ chức giám định lập để kết luận chuyên môn về những vấn đề được trưng cầu, yêu cầu giám định.
e. Kết quả định giá tài sản
Căn cứ Điều 101 BLTTHS 2015 lý giải “Kết luận định giá tài sản” là văn bản do Hội đồng định giá tài sản lập để kết luận về giá của tài sản được yêu cầu
Hội đồng định giá tài sản kết luận giá của tài sản và phải chịu trách nhiệm về kết luận đó.
f. Biên bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án
Những tình tiết được ghi trong biên bản về hoạt động kiểm tra, xác minh nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử được lập theo quy định của Bộ luật này có thể coi là chứng cứ.
Các hoạt độn tố tụng trong điều tra và xét xử hình sự như bắt người, giữ người, khám xét, khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, đối chất, nhận dạng, thực nghiệm điều tra, tiến hành phiên tòa và các hoạt động tố tụng khác (thu giữ tài liệu, điện tin, điện báo, xem xét dấu vết thân thể,..) thực hiện theo quy định của pháp luật đều phải lập thành biên bản. Những tình tiết được ghi trong các biên bản đó có thể coi là chứng cứ.
o. Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác
Kết quả thực hiện ủy thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác do cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài cung cấp có thể được coi là chứng cứ nếu phù hợp với chứng cứ khác của vụ án.
h. Các tài liệu, đồ vật khác trong vụ án
Vật chứng phải được thu thập kịp thời, đầy đủ, mô tả đúng thực trạng vào biên bản và đưa vào hồ sơ vụ án. Trường hợp vật chứng không thể đưa vào hồ sơ vụ án thì phải chụp ảnh, có thể ghi hình để đưa vào hồ sơ vụ án. Vật chứng phải được niêm phong, bảo quản theo quy định của pháp luật.
3. Phân biệt Nguồn chứng cứ và chứng cứ
Nguồn chứng cứ là những sự vật chứa đựng chứng cứ, chứa đựng các thông tin tồn tại trong thực tế khách quan, liên quan đến vụ án được thu thập theo trình tự, thủ tục pháp luật quy định.
Chứng cứ là những gì có thật, thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không hành vi m tội, người thực hiện. Để sử dụng trong vụ án hình sự phải đảm bảo đầy đủ ba thuộc tính quan trọng là tình khách quan, tính liên quan, tính hợp pháp.
Như vậy, có thể hiểu: Chứng cứ là thông tin còn Nguồn chứng cứ là vật mang thông tin.
Quý khách cần tìm hiểu thêm các vấn đề có liên quan đến dịch vụ Luật sư chuyên Hình sự đề nghị tham khảo Tại đây.
Hoặc liên hệ với Luật Duy Hưng bằng một trong các hình thức sau để được Tư Vấn Miễn Phí.
Rất hân hạnh được phục vụ Quý khách hàng!
Trân trọng./.
